药您知道 | No.65乌梅的作用
富有传奇色彩之中药,每一味药都有它的独特之处。今天,小编带您认识下这味药材——乌梅。
中药速记
来源:本品为蔷薇科植物梅的干燥近成熟果实。夏季果实近成熟时采收,低温烘干后闷至色变黑。
采收加工:夏季果实近成熟时采收,低温烘干后闷至色变黑。
产地:主产于四川、浙江、福建、广东、湖南、贵州等地。
性状鉴别:本品呈类球形或扁球形,直径1.5~3cm。表面乌黑色或棕黑色,皱缩不平,基部有圆形果梗痕。果核坚硬,椭圆形,棕黄色,表面有凹点;种子扁卵形,淡黄色。气微,味极酸。
饮片乌梅肉:为不规则形块状,略柔软,表面、气味同药材。
乌梅炭:形如乌梅,皮肉鼓起,表面焦黑色。味酸略有苦味。
性味归经:酸,平。归肝、脾、肺、大肠经。
功效:敛肺,涩肠,生津,安蛔,止血。
性能特点:本品酸能涩敛,平而不偏,既入肝、脾经,又入肺与大肠经。
主治病症:肺虚久咳、久泻久痢、虚热消渴、蛔厥腹痛、崩漏、便血。
用法用量:内服:煎汤,6-12g;或入丸散。外用:适量。止泻止血宜炒炭,生津安蛔当生用。
使用注意:本品酸涩收敛,故表邪未解及实热积滞者慎服。
乌梅的故事
《三国演义》中有一段描述:曹军行至途中,炎热似火,人人口渴,找不到水源。曹操生一计,大声叫道:“前面有一大片梅林,梅子很多,甜酸可口,可以解渴。”士兵们听了,口水流出。大家加快了步伐,不久大军遇到了水源。唐代罗隐有诗云:“天赐胭脂一抹腮,盘中磊落笛中衰。虽然未得和羹便,曾与将军止渴来。”
《峨眉山志》记:“山上梅子坡,白云禅师道行偶渴无水,望坡前有梅树,拟似累累梅实,可以回津,至其地无一梅树,而渴已止矣。”梅子甜酸可刺激液腺,提起梅子形成大脑的条件反射,口中生津,渴逐而止之。清代陈士铎《本草新编》中有:“乌梅止痢、断疟每有速效。”
《医说》记载,曾鲁公患下痢便血百余日,国医不能疗,陈应之用盐水梅肉一枚研烂,合入腊茶,并加入醋服之,一啜而安。大丞梁庄肃公也曾患下痢便血,陈应之还是用乌梅、胡黄连、灶下土各等份为末,用茶水调服,也得效。“盖血得酸收敛,得塞则止,得苦则涩故也。”